توليد ايرانی: اقتصاد دانش بنیان را میتوان اقتصادی دانست که بر پایه
تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات تشکیل شده است و مدتی است که در ایران نیز از اقتصاد دانش بنیان خبرهای گوناگون و خوشایندی شنیده میشود.
در همین راستا
قصد داریم تا به بررسی اقتصاد دانش بنیان و به ویژه وضعیت آن در ایران بپردازیم.
اقتصاد دانش بنیان چیست؟
طبق تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، اقتصاد دانش بنیان اقتصادی است که بر اساس
تولید و توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته و سرمایه گذاری در دانش و صنایع دانش پایه مورد توجه خاص قرار میگیرد.
صنایع دانش بنیان نیز صنایعی هستند که در آنها سطح بالایی سرمایه گذاری در نوآوری و ابداعات جدید صورت گرفته است.
اما آنچه مبرهن است،
اقتصاد دانش بنیان
، اقتصادی نیست که در آن صرفا از فناوریهای سطح بالا استفاده شود، بلکه اقتصادی که در آن، تمامی کسب و کارها و صنایع به فراخور نیاز خود، از توزیع و کاربرد دانش در پیشبرد اهداف خود بهره میبرند.
کمیته اقتصادی مجمع همکاری اقتصادی آسیا ـ. اقیانوس آرام، اقتصاد دانش بنیان را اقتصادی میداند که در آن
تولید و توزیع و کاربرد دانش عامل و محرک اصلی رشد اقتصادی و
تولید ثروت و اشتغال در همه صنایع است.
طبق این تعریف، اقتصاد دانش بنیان برای رشد و
تولید ثروت تنها به تعدادی از صنایع با فن آوری بالا متکی نیست بلکه در این اقتصاد همه صنایع به فراخور نیاز خود از دانش استفاده میکنند. بعبارت دیگر، در اقتصاد دانش بنیان،
تولید و توزیع و کاربرد دانش در همه صنایع عامل محرک رشد اقتصادی و
تولید ثروت و اشتغال است.
گفتنی است، در ساختار اقتصاد دانش بنیان بخش قابل توجهی از سرمایه گذاریها میبایست به بخشهای فناورانه و ایجاد زیرساختهای آن سوق یابد.
سرمایه گذاری در این زمینه لزوم صرف نظر از مصارف و هزینه کردهای جاری را میطلبد و میبایست دولت و بخش خصوصی در صورت محدودیت منابع از هزینههای جاری خود کاسته و در طرحها و شرکتهای دانش بنیان سرمایه گذاری کند.
اقتصاد دانش بنیان در ایران
یکی از کلیدواژگان پرکاربرد طی دو دهه اخیر در بیانات مقام معظم رهبری، اصطلاح اقتصاد دانشبنیان و شرکتهای دانشبنیان است و ایشان یکی از خطوط اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی را دستیابی به اقتصاد دانشبنیان معرفی میکنند.
دانش یکی از قدرتمندترین بازوها در عرصه تحولات اقتصادی است. امروزه حجم سرمایه و اندازه بازار جای خود را به دانش و تکنولوژی دادهاند و این دانش است که نقش اساسی را در ارتقاء
تولید ملی کشور ایفا میکند. در حقیقت در دنیای امروز، دانش سبب افزایش مزیت رقابتی و ایجاد ارزش افزوده میشود.
نکته مهم اینجاست که تنها پرداختن به کسب دانش و آموزش در اقتصاد تاثیری ندارد، بلکه این دانش باید به صورت مستمر و پایدار در استفاده از منابع اقتصادی به کار برده شود.
به عبارت دیگر
اقتصاد دانش بنیان به معنی کاربردی کردن دانش و استفاده مؤثرتر از آن در گسترش ظرفیتها و ارتقای درجه بهره برداری از منابع
تولیدی جهت ارتقاء
تولید ملی است که میتواند تحقق بخش شعار حمایت از کالای ایرانی باشد.
در این مسیر، موانعی همچون نبود نهادهای لازم پشتیبان، تعداد کم شرکتهای دانشبنیان، عدم آمادگی سیستم بانکی برای حمایت از شرکتهای دانشبنیان و افقی بودن سیاستگذاری قوانین بالادستی و ... از جمله ضعفهای موجود برای حمایت از بنگاههای فناوری محور است به گونهای که درکشور فاصله زیادی با بهرهوری مبتنی با فناوری داریم و سهم اقتصاد دانشبنیان از کل اقتصاد کشور هم زیر نیم درصد است.